فرهنگی و نرم

صبح امروز سه شنبه ۱۸ بهمن ماه، به منظور تامین مالی دانش بنیان‌ها و ایجاد بازار درست فناوری در کشور و ورود شرکت های فعال دانش بنیان به بازار سرمایه، مراسم انعقاد تفاهم نامه فیمابین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد. در این مراسم، که با حضور روح الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور و دکتر مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادر در محل سازمان بورس برگزار گردید، محورهای مهمی مانند همکاری در جهت هم افزایی توانمندی‌های طرفین برای تحقق اقتصاد دانش بنیان و اجرایی سازی قانون جهش تولید دانش بنیان در بازار سرمایه، امکان سنجی راه اندازی و توسعه بازار تخصصی برای پذیرش، درج و معاملات شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق و فناوری در حوزه اقتصاد دیجیتال و نیز ارائه اطلاعات مربوط به شرکت‌های دانش بنیان توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری جهت محاسبه و انتشار شاخص در بازار سرمایه و نیز تعیین مشوق ها مورد توجه و تاکید طرفین در این تفاهم نامه قرار گرفت.

در ابتدای این مراسم روح الله دهقانی ، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور با ابراز خشنودی از  حضور در جمع موثر مجموعه بورس به عنوان یک نهاد تاثیرگذار، جهت دهنده و ارزش آفرین، به تبیین حوزه دانش بنیان‌ پرداخت و خاطر نشان کرد: متاسفانه از مفاهیم ارزشمند سوءاستفاده می‌شود، مشکل اینجاست که کسی بابت سواستفاده از واژه‌ها و تعاریف، توبیخ نمی‌شود و با این سو‌ءاستفاده مفهوم واژگان تخریب می‌شود. بحث حمایت از ادبیات از همینجا ناشی می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه از مفاهیم ارزشمند سوء استفاده می ‌کنیم، افزود: مشکل اینجاست که کسی بابت سوء استفاده از واژه ها و تعاریف، توبیخ نمی‌شود و با استفاده نابجا و غیردقیق مفاهیم واژگان ارزشمند را تخریب می کنیم. بحث حمایت از ادبیات سازی و گفتمان سازی حوزه دانش بنیان از همینجا و این آسیب شناسی ناشی می‌شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور درباره یکی از این تعاریف ارائه شده اشتباه از مفهوم دانش بنیان در جامعه  گفت: از ابتدا به مردم اینگونه تفهیم شد که منظور از اقتصاد دانش بنیان، بازارهای فروش، خدمات سرویس های اینترنتی و مواردی از این قبیل است. در حالی که مفهوم تک یا دانش بنیان در دنیا بسیار با اهمیت تر از این نمونه‌ها و مصادیق است. سوال مهم در این رابطه آنست که آیا دانش بنیان نیاز به حمایت دارد یا اینکه نیاز به جذب و افتخار آفرینی در مجموعه های مالی؟

وی با طرح مثالی در رابطه با مقایسه دو شرکت که یکی در خودروسازی و دیگری در عرصه دانش بنیان فعال هستند، افزود: در حال حاضر قیمت روز دنیا یک خودرو دو تنی، مدل ۲۰۲۳ نزدیک به ۳۰ هزار دلار است. طبیعتا این کارخانه خودروسازی حداقل ۱۰ هکتار زمین و میلیاردها دلار زیر ساخت دارد. در نقطه مقابل آن، یک صنعتی در حوزه زیست فناوری در یک فضای هزار متر مربعی صد برابر کوچکتر از کارخانه خودروسازی، چهار دانه ویال ۵ گرمی تولید می‌کند و هر کدام را با قیمت ۷ هزار دلار عرضه می‌کند. این در حالی است که عرضه این ۳۰ گرم ماده، ۳۰ هزار دلار می‌شود و ارزش اقتصادی ایجاد می‌کند. در نقطه مقابل، دو تن ماده نیز ۳۰ هزار دلار می‌شود با وزن صد هزار برابر بیشتر. مجموعه دانش بنیان با یک صدم فضا نسبت به مجموعه صنعتی فعال می‌شود؛ در حالی که زیر ساخت یکی میلیون دلاری و دیگری میلیارد دلاری است. ولی در بازار سرمایه دنیا ارزش هر دو شرکت با هم برابر است.

دهقانی در ادامه با اشاره به اینکه وقتی واژه دانش بنیان را به کار می بریم باید منظور صنعتی باشد که چنین ارزش افزوده بالایی را ایجاد می کند تا راحت‌تر، ریسک و مخاطرات آن را مدیریت کنیم، اظهار داشت: وقتی سود سالیانه مجموعه­ای دانش بنیان، بالغ بر هزار درصد باشد به راحتی در یک بخش خوب، فرصت های سرمایه گذاری، در اختیار آن قرار می‌ گیرد و این رویکردی عادلانه است؛ تا اینکه فرصت ‌های خوب فقط در اختیار صنعتی باشد که تنها سود ۵۰ درصدی برای ما دارد.

وی افزود: لذا اگر ملاک تعریف دانش بنیانی فقط در ورودی و فرآیند آن خلاصه نشود و خروجی نیز به عنوان ملاک مهمی در تعریف دانش بنیانی باشد و در سنجش شرکت ها ورودی، فرآیند و خروجی به طور توأمان مدنظر قرار گیرد و شرکت ها بر مبنای خروجی سنجیده شوند، طبیعتا ریسک های فعلی بسیار کاهش می یابد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور با تاکید بر اینکه باید ادبیات حمایتی را از شرکت های دانش‌بنیان حذف کنیم، اعلام کرد: حمایت برای کمک از ضعیف معنا می یابد و در دیدگاه عمومی نیز همین تعریف را دارد. بنابراین به طور جدی به دنبال این هستیم که شرکتی که می تواند چنین سودآوری داشته باشد باید به بازار سرمایه وارد شود؛ و این اتفاق حتما رقم می‌خورد. البته از یکسو باید مراقب باشیم به چه کسی دانش بنیان می گوییم؛ از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که دانش بنیان واقعی سرمایه، زیر ساخت و درامد را به جای اینکه فردی استفاده کند، در بازار عرضه کند.

وی مشکل فعلی با دانش بنیان های واقعی را در سرمایه های کم این شرکت‌ها نسبت به سودهایی که می‌برند عنوان کرد و گفت: این شرکت‌ها اتفاقا با سختی وارد بازار سرمایه می شوند. زیرا وقتی می توانند از محل سود خود به راحتی توسعه یابند، دلیلی برای باید اینکه مشارکت کنند، نمی یابند. یکی از مشکلات جدی این است که شرکت دانش بنیان واقعی با سود سرشار حاضر به مشارکت نیست، چه برسد به ورود به بازار سرمایه. از طرفی نیز به این باور داریم که سرمایه ها و نقدینگی که در اختیار مردم است اگر درست به سمت هدف مناسب هدایت شوند، همانقدر که می تواند در بعدی برای بازار آسیب زا باشد، از منظر سرمایه گذاری و هدایت به سمت تولید و اقتصاد دانش بنیان می توانند آفریننده و خلاق باشد.

دهقانی با اشاره به اینکه دارایی های شرکت های تکنولوژی بزرگ در دنیا، ساختمان، بتن، فولاد و زیرساخت نیست بلکه اختراعات شان و نظام مالکیت فکری آنها است، تاکید کرد: یکی از بحث های جدی که در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در حال پیگیری آن هستیم و حتی در اینجا و نیز در دستگاه­های اجرایی باید پیگیری شود این است که سنگ بنای بازار دانش بنیان ها باید اصلاح شود. اگر آن سنگ بنا درست نشود تلاش های ما برای اصلاح روند فعلی بی نتیجه می ماند.

وی یکی از برنامه های جدی دیگر را توجه کردن به امر مالکیت فکری واقعی عنوان کرد و اظهار داشت: همان‌طور که در حال حاضر اشخاص مخترعی در کشور به دنبال امتیاز آن اختراع هستند تا بگویند من نخبه و صاحب چندین اختراع هستم و آنرا ثبت می کند، اشخاص دیگری نیز یافت می شوند که اختراعی دارند اما با آگاهی از ایجاد ثروت از تولید آن، آنرا در اختیار قرار نمی دهند و جایی نیز اظهارش نمی‌کنند، زیرا در کشورمان به مالکیت فکری اعتباری داده نمی شود. با این توجه جدی به امر مالکیت فکری شاهد اصلاح تمام تجربه های نادرست گذشته، اصلاح ضعف ها و قوت بخشیدن به نقاط روشن و برتر خواهیم بود و این روند کمک می‌کند تا بحث بازار فناوری در کشور به درستی شکل بگیرد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در پایان تاکید کرد: البته این بازار شکل نخواهد گرفت مگر اینکه این سه مولفه اصلاح شود: در ابتدا تعریف جدی و دوباره از مالکیت فکری در کشور انجام شود، دوم اینکه برای مردم فرهنگ سازی شود که وقتی از دانش بنیان و فناوری صحبت می کنیم از موجودی صرفا بخشی و نهادی که تنها متعلق به دانشگاهیان و دانشمندان است، صحبت نمی کنیم، سوم زیر ساخت های این بازار را در بازار سرمایه ایجاد کنیم.

شرکت‌های دانش بنیان باید سهم عمده در بازار سرمایه داشته باشند

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این برنامه اظهار داشت: به شخصه با لفظ حمایت از شرکت های دانش بنیان، موافق نیستم. تلاش ما این است که این شرکت ها بتوانند سهم عمده ای در بازار سرمایه داشته باشند.

وی افزود: هنوز نگاهی سنتی نسبت به این شرکت‌ها وجود دارد و آن اینکه زیست و حیات شرکتها را باید مدیریت کنیم. از سوی دیگر بحث پذیرش شرکت ها و تامین مالی آنها نیز به یک مسئله بغرنج تبدیل شده است. باید با تغییر ضوابط، رویه جاری را هم در پژوهش و هم تامین مالی اصلاح کنیم که با استفاده از آن شرکت ها بتوانند، اوراق منتشر کنند. امیدواریم بتوانیم، سهم قابل توجهی از بازار را به شرکت های دانش بنیان اختصاص دهیم.

گفتنی است، در پایان این مراسم تفاهم‌نامه ای به منظور تسهیل کسب و کارهای دانش بنیان برای ورود شرکتهای دانش بنیان ها به بازار سرمایه میان معاونت‌ علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری و سازمان بورس و اوراق بهادار به امضا رسید.